"Socijalna uključenost starijih osoba (65+) u Srbiji" predstavlja rezultate istraživanja koje je realizovano u okviru trogodišnjeg regionalnog projekta „Inicijativa za socijalno uključivanje starijih osoba (TASIOP)“. Projekat se realizuje uz finansijsku podršku Evropske unije, Austrijske razvojne agencije i Austrijskog Crvenog krsta u pet zemalja Zapadnog Balkana (Srbija, Bosna i Hercegovina, Makedonija, Crna Gora i Albanija), projektom koordinira Crveni krst Srbije. Cilj projekta je jačanje kapaciteta organizacija civilnog društva i motivisanje starijih za veće uključivanje u sve sfere društva.

Merenje socijalne uključenosti/ isključenosti je izazov zahvaljujući njenoj multidimenzionalnoj prirodi i nedostatku standardnih izvora podataka u svim državama i za sve osetljive socijalne grupe. Uprkos ograničenjima, postojeći podaci omogućavaju smislenu analizu ključnih aspekata uključenosti/ isključenosti.

Istraživanje o socijalnom uključivanju starijih osoba sačinjeno je na osnovu statističkih podataka iz zvaničnih evidencija, kao i dostupnih podataka, a u obzir su uzeti materijalni uslovi života, pristup resursima i uslugama, društvena participacija i socijalne mreže, slobodno vreme, životni stilovi, kultura i komunikacija, kvalitet života i subjektivno zadovoljstvo. Istraživanje o socijalnoj uključenosti starijih u Srbiji sprovela je SeConS grupa za razvojnu inicijativu. Podaci pokazuju da stanovništvo u našoj zemlji spada među najstarije populacije globalno, sa prognozom daljeg intenzivnog starenja usled niskog nataliteta, fertiliteta i migracija mlađeg stanovništva. Slika o starijem ženama i muškarcima u Srbiji, različitim aspektima njihovog položaja i uslovima života govori da je njihov status relativno nepovoljan, u poređenju sa starijim osobama koje žive na području Evropske unije.

Prema podacima, u 2016. godini populacija stara 65 i više godina činila je 19 odsto ukupnog stanovništva, od kojih je samo 15 odsto bilo zaposleno. Rodne razlike su primetne, pa je stopa zaposlenosti za muškarce iznosila 19,5 odsto, a za žene 9,6 odsto.

Nalazi pokazuju da značajan broj starijih muškaraca i posebno žena nije zadovoljilo svoje zdravstvene potrebe u 2015. godini, dok 8% muškaraca i 17% žena starih 65 i više godina ne prima nikakvu penziju. Istraživanje je takođe pokazalo da je potrebno unaprediti pristup zdravstvenim uslugama i proširiti kapacite lečenja i nege starijih u kućnim uslovima. Dobar primer unapređenja zdravstvenih usluga je uvođenje elektronskih recepta. Važan aspekt starenja je obezbeđivanje finansijske sigurnosti u starosti.

Starije osobe čine 15% korisnika socijalne zaštite, a najčešća usluga na koju se odrasli i stariji korisnici upućuju jeste pomoć u kući. Potrebno je proširiti spektar i kapacitet usluga socijalne zaštite.

Tokom 12 meseci koji su prethodili istraživanju o upotrebi informacionih tehnologija, samo je 17% stanovništva starog 65 i više godina koristilo kompjuter, što je znatno niže nego za istu populaciju u EU 28 (52%).

Teška materijalna deprivacija posebno pogađa starije žene. Na to ukazuje podatak da gotovo trećina starijih žena (65+) nema dva para obuće. Starije osobe u Srbiji slabo koriste informatičke tehnologije, a gotovo dve trećine čine domaćinstva u kojima starija lica žive sama ili sa supružnikom/com. Starije žene češće nego muškarci žive u samačkim domaćinstvima.